پائیز 89 خانک

آب قنات خانک (مهر 89)

خشم طبیعت(از مجموعه اشعار حاج حمزه قاسمی زاده)

افق دهکده از ابر سیاه
بود پوشیده بسان شب تار
باد باسرعت سرسام آور
آنچه بودش سرراه
همچو طومار بهم می پیچید
کودکان در اثر غرش رعد
همه وحشت زده و سرگردان
همچو کبکی بگریزند از باز
میدویدند به آغوش پدر یا مادر
مادران ناله کنان
زیر آن بارش تند در بدر خانه بخانه بشتاب
درپی گمشده خود بودند
پدران بهر نجات اطفال
ورها کردن آنان زبلای طوفان
بی مهابا همه در بستر رود
در تکاپو بودند
ریزش تند تگرگ
خاک وشن را بهوا می افشاند
سنگها را ز زمین برمیکند
بکف دره روانش می کرد

دره حاج خلیل
پر شد از آب گل آلود تگرگ
شد روان سیل خروشان چون کوه
هر چه بودش سر راه
شتر وگاو وبز و بره و میش
تا درختان قطور
همه را با خود برد
زن ماتم زده روستائی
بود عذرا نامش
چنگ بر سینه خود می افکند
صورتش را می کوفت
موی خود را میکند
لب رودخانه شتابان میگشت
ناله می کرد ومی گفت هوار ای مردم
دخترانم چه شدند
دخترانم چه شدند
دو جگر گوشه آن بیچاره
طعمه سیل خروشان شده بود
همه جا درپی آنان گشتند
اثری زان دو پدر مرده نبود
چند روزی که گذشت
قاصدک مرگ رسید
خبر آورد که اجسادی چند
با یکی زان گل پژمرده
زیر سد قره سو کفن شدند
ودر آنجا همگی دفن شدند(1)
------------------------------
1.این خاطره تلخ  به سال 1318در روستای خانک اتفاق افتاده

معرفی شخصیتهای روستا

حاج حمزه قاسمی زاده شاعر متخلص به حامد
--------------------------------------
حاج حمزه قاسمی زاده  از افراد نیک روستا میباشد که همیشه در جهت عمران وآبادانی روستا گامهای موثری برداشته و در کنار کاروزندگی وخدمت به مردم روستا پشتکار ایشان درخصوص ادامه تحصیلات مثال زدنی است. ضمن اینکه ایشان طبع شعربسیار خوبی داشته و دارند که اشعارایشان در کتابی تحت عنوان "گذر عمر"به چاپ رسیده.باکسب اجازه از محضر ایشان بعضی از آنها را متعاقبا روی سایت قرار میدهم .

یادی ازگذشته

تقریبا 30سال پیش زمانی که من 9سال بیشتر نداشتم با مرحوم پدرم به باغ رفته بودم .من سرگرم بازی شدم وپدرم مشغول کاشت نهال گردو دراطراف زمین شد. در آن زمان ما همه نوع میوه داشتیم لذا برای من جای تعجب شده بود که چرا پدرم علاقه خاصی به درخت گردو دارد به همین منظور ماجرا را از ایشان پرسیدم. ایشان درجواب گفتند:درخت گردو نیاز به رسیدگی ندارد .من فکر آینده شما را میکنم .ممکن است در آینده بلحاظ مشکلات زندگی نتوانید کشاورزی کنید وتاآن موقع این نهالها به درختان بزرگی تبدیل خواهد شد که هم از محصول آنها استفاده میبرید وهم از سایه آنها بهره مند میشوید.  اکنون  بعد از گذشت زمان این اتفاق افتاده نه برای من بلکه برای اکثر روستائیان .روزگاری که همه نوع میوه درروستا بعمل میآمد زردآلوی نوری -قیصی -هلو- سیبهای متنوع-گلابی-توت-انگور وانواع خشکبار. اکنون  همه چیز خواسته ویا ناخواسته تحت تاثیر درختان گردو از بین رفته ومردم روستا که زمانی خود برای شهرنشینها توشه وسوغاتی میدادند اکنون خود مصرف کننده میباشند واین موارد در بخش تهیه فراورده های لبنی نیز صدق می کند. درکل همه چیز ظرف20-30سال عوض شده کشاورزان زحمتکش آن زمان بتدریج پیر وفرسوده شده و ازبین ما میروند وحاصل دسترنجشان نیز بابی توجهی وارثین نابود میشود .اگر میخواهیم روستای آباد داشته باشیم باید بکاریم  تا درو کنیم واین قانون طبیعت است.

دره حاج خلیل

بی شک هرکسی که باروستای خانک آشنا است نام دره حاج خلیل به گوش او خورده .حتی بعضی شکارچیان تفرشی وساوجی خانک را با دره حاج خلیل(بخاطر زیست حیوانات شکاری)میشناسند.باتوجه به شرایط اقلیمی دره که درمسیر آّبریز کوههای تفرش قرار گرفته وبلحاظ بارشهای سنگین برف وباران از هوای مساعدی برخوردار میباشد. این دره از ابتدای سارگ به سمت راست(خره رستم)شروع شده ودر انتها پس از گذشتن از روستای خرازان وسپس قلعه طاووس به کوههای تفرش میرسد که ازخرازان به پائین به دره حاج خلیل معروف است .در این دره چشمه سارهای زیادی دیده میشود که بخشی از آب آشامیدنی ر وستا  از چشمه زاغه واقع در منتهاالیه دره حاج خلیل تامین میشود .چشمه اصلی که جهت آبیاری درختان استفاده میشود بسیار شیرین وگوارا میباشد.اکثر درختان این دره را گردو تشکیل میدهد که مالکیت عمده متعلق به حاج ولی الله خانکی فرزند مرحوم    نعمت الله میباشد . پس ازاینکه درختان قدیمی توسط سیل از بین رفتند ایشان دست به آبادانی آنجا زده ودر دل صخره های بلند وسنگلاخها با کاشتن درختان گردو وصنوبروچندین درخت دیگر طبیعت از بین رفته حاج خلیل را دوباره زنده کردند.در قسمت سمت راست باغات گردو دره ای بنام دره انجیل میباشد که بصور ت خودرو بعمل آمده و درفصل انجیل مردم از آنها استفاده میکنند.در حدود 200متر بالاتر قسمتی ازدره بصورت ایوان میباشد که درسالیان دور دو نفر از اهالی روستا که تعدادی گاو را برای چرا به این منطقه برده بودند گرفتار سیل شدید شده ودر زیر این صخر ه پناه گرفته وگاوها گرفتار سیل شدند. در بالای این دره ریواس وبالامبو به وفور یافت میشود. در قسمت روبروی دره انجیر ودر سمت چپ باغات گردو دره ای بنام دره سنجد (ایده نوو) وجود داردکه ادامه آن به کوه دیده بان میرسد این کوه با1950متر ارتفاع از سطح دریا بلندترین کوه این منطقه میباشد در دامنه های این کوه گلها ی وحشی زیبا ونوعی گیاه خورردنی بنام لم بعمل می آید که در هیچ کجا یافت نمی شود . همانطور که قبلا گفتم بلحاظ شرایط اقلیمی مساعدی که دره حاج خلیل دارد گونه های مختلف جانوری از قبیل قوچ وبز کوهی و کبک یافت میشود که بدین سبب رد پای شکارچیان در آنجا دیده میشود.

قلعه تاریخی روستای خانک

تاریخ روستا

                نوشته ای دال بر گذشته به آن صورت نیست لذا آثاربجا مانده همچون قبرستان متروکه خانک کهنه وطاقهای ویران شده که در اطراف این قبرستان موجود است حکایت ازیک زندگی بسیار قدیمی در این  منطقه بوده که بنا بروایتی دراثر حمله مغولها ویران شده .در قسمت ضلع شمالی استخر خانک کهنه حدودا 20سال پیش لودری مشغول حفاری بود که درعمق 2متری کوزه های حاوی حبوبات که محتویات آنها خاکستر شده بودند یافت میشد.

بعد از اینکه خانک قدیمی از بین رفت مردم محل فعلی روستا را جهت سکونت انتخاب کردند که قدمت روستای جدید خانک به قبل از حکو مت صفویان میرسد .باتوجه به اینکه روستا در مسیر کاروانهائی که از ساوه به تفرش یا بالعکس طردد میکردند قرار داشت یکی از کاروانسراهای شاه عباس در این محل ایجاد شد تااستراحتگاه کاروانیان یا همان چارپادارها باشد

البته نامی که برای این روستا وروستاهای اطراف نهاده شده تا حدی به قدمت آنها اشاره میکند بعنوان مثال جلایربمعنی زیبائی طبیعت وکندج بمعنی کهن دژ وخانک نیز  در ابتدا بنام خانه بوده وسپس به خانیک و درنهایت به خانک تغییرنام شده.

درخت توت چپقی

هنرهای دستی

گلیم بافی-جاجیم بافی-بافت انواع تایچه وجوال وطناب-قالی بافی-سبدبافی-جاروبافی وساخت دسته بیل ازهنرهای دستی مردم این روستا میباشد که فقط جاروبافی وساخت دسته بیل اکنون رایج است ومابقی هنرها پیشینه قبلی دارد وبعبارتی تکنولوژی باعث ازبین رفتن آنها شده است.
-جاروبافی که به یکی از منابع درآمدی روستائیان تبدیل شده اولین بار توسط مرحوم عبدالعلی خانکی وسپس مرحوم مرادعلی خانکی پایه گذاری شد که بلحاظ کیفی جاروی آنها زبانزد شهروروستا شده بود بعداز آنها افرادی از قبیل آقایان حاج علی(فرزند مرحوم عبدالعلی)-حمزه-قربان- نیتعلی وسیف الله خانکی به این امر مبادرت ورزیدند.
-ساخت دسته بیل که عموما از درخت جودان درست میشود قبلا توسط آقایان مشهدی حیدر وبرادرش حاج رضا وصحبت خانکی انجام میشد اکنون این امر توسط حاج حسین خانکی وپسرانش گسترش پیدا کرده.
-قابل توجه اینکه کالاهای تولیدی(جارو و دسته بیل)با کیفیت بسیار بالابه بازار ساوه وتفرش عرضه میشود

آب وهوای نامطلوب وسالی سخت برای کشاورزان

امسال ازیک طرف هوای بسیار گر م واز طرفی کمی آب قناتها وچشمه ها باعث کم رنگ شدن سرسبزی باغات گردیده وروستا آن طراوت همیشگی را ندارد حتی این گرمای شدید در بعضی از جاها باعث سوختگی برگ درختان گردو شده .ضمن اینکه روستادیان قنات اصلی روستا را اخیرا لایروبی کردندولی تاثیری در حجم آبدهی نگردید.آبیاری در زمینهای دورآب به سختی صورت میگیرد وکشاورزان روزشماری میکنند تاتابستان جای خود را به پائیز دهد.
قدیمیها میگویند یک سال آب قنات بقدری کم شد که آن رادراستخری که درمحله رضابه تداعی شده بودمیبستند وپس از آبگیری مزارع وباغات را آبیاری میکردند البته اگر به رضابه رفته باشید میتوانید محل استخر را در قسمت جنوبی آبشار اول ببینید.

درخت خرمالو50ساله

تصاویر از محسن ضیائی

عکسهائی از طبیعت خانک در خرداد89

55سال واقعا خدمت

مرحوم حسین خانکی کشاورز نمونه دهه های40و50و60حدود55سال بعنوان نامه رسان به مردم این منطقه خدمت کرد او بدون چشم داشت به مسائل مادی دربدترین شرایط هفته ای2بارنامه هاومحموله های پستی رااز روستاهای تابعه جمع آوری وبه تفرش ارسال میکرد و همچنین نامه های وصولی را بدست مردم میرساند .او کارش را باحقوق ماهیانه30تومان شروع کردوبا حقوق ماهیانه15000تومان تمام کرداین نشانگرحسن نیت او به مردم بود.درکشاورزی حرف نداشت از هر گونه میوه هم نوع زودرس وهم نوع دیررس آن را بعمل آورده بوداو به همراه برادرش حاج حسن ضیائی اولین درخت خرمالو را 50سال پیش در خانک کاشتندوهنوز بعداز این همه سال آن درخت بار میدهد.درکنار این کارها اوقات بیکاری را قران میخواند وبا توجه باینکه به معانی آن نیز مسلط شده بود مردم راهم از آنچه که میدانست آگاه میکرد.

کشاورزی روستا

روستای خانک علاوه بر داشتن آب وهوای خوب دارای نوعی خاک حاصلخیز بنام سیروزوم(سیاه) میباشدکه با توجه به شرایط آب و هوائی محل تقریبا همه نوع محصول در آن بعمل میاید.اما کشاورزان بسته به نیاز ویاسود دهی محصولات هرچند سالی بافت کشاورزی خود را تغییر میدهند.تنهامحصولاتی که از دیر بازبطورثابت در این منطقه بوده میتوان به گردو-بادام-توت وزردآلو اشاره کرد که آنهم از قدیم بصورت سنتی بوده وبه این علت است باغات ازنظم خاصی بر خوردار نیستند.یکی ازکارهای کشاورزی که منحصربه این روستا میباشد ایجاد خزانه گردو بوسیله کشاورزان روستاوسپس فروش آن پس از 3-4سال بصورت نهال به کشاورزان روستاهای اطراف ساوه وتفرش ودرآمد خوبی که نهایتا از این امر نصیب آنها میشود.اینکار تقریبا50سال پیش توسط حاج حسن ضیائی وبرادرش مرحوم حسین خانکی که از کشاورزان بنام این منطقه بود در خانک پایه گذاری شدوتا به امروز ادامه دارد.ازدیگر کارهای کشاورزی معروف این روستا میتوان به نشا کاری اشاره کرد به این صورت که بذر گوجه وبادمجان وفلفل قبل ازعید کشت میشود ودوماه بعد عیدبصورت نشاءدربسته های مختلف به کشاورزان ساوه ای وتفرش فروخته میشود ازکشاورزانی که در این زمینه تبحر دارند میتوان به حاج رضا و مشهدی حیدر خانکی اشاره کرد.

هدف من

هدف من از ایجاد این وبلاگ پل اینترنتی بین روستا وساکنین روستاباشهرنشینهای این روستامیباشد.چه بسا بلحاظ مشکلاط زندگی مردم نمیتواننداز اوضاع واحوال روستاباخبرشوندویاطبیعت روستارا رویت کنند.بنده باتوجه به اینکه ساکن ساوه میباشم وتاحدی به روستانزدیک هستم میتوانم خبرهای خاص ویاعکسهای زیبارا ازمناظروروستائیان رادروبلاگم قرار دهم تاشایدکارکوچکی برای هم ولایتیهاانجام داده باشم.

کشاورز نمونه روستا در حال کشت پیاز

برداشت میوه به توسط باغداران

طبیعت روستا در نوروز89

شرحی برمنابع آب خانک

بی شک همانطور که از قدیم گفته اندهرکجاآب است آبادانی است وروستای ما ازاین قائده مستثنی نمیباشدواین قناتهاوچشمه سارهای متعددباعث رونق طبیعت خانک شده اند.منابع آب کشاورزی ازطریق سه قنات اصلی به نامهای دولابان وکهنه خانک و ون آبادوسه قنات دیگرکه نسبت به قناتهای اصلی کم آب میباشندبنامهای سارک وشیرین کریزوشورکریز تامین میشود . قنات دولابان درابتدای جاده تفرش میباشدکه باتوجه به موقعیت خاص دارای سفره های زیرزمینی وسیع میباشدواین امر سبب آبدهی بالای این قنات شده که قسمت اعظم مزارع وباغات ازاین قنات تغذیه میشوند. در مسیر جاده تفرش تقریبا 3کیلومتر بالاتر از دولابان قنات سارک سرچشمه میگیرد که این قنات فصلی میباشدیعنی اینکه 3یا4ماه از شروع سال آبدهی داردوبدین سبب کشاورزان فقط محصولاتی راکه درطول این مدت میشود برداشت کردکشت می کنند.دوقنات خانک کهنه و ون آباد به فاصله 3کیلومتر از همدیگر درمسیر روستای دیزج قرار دارند که بعلت کم بودن آبدهی درابتدای مسیرآب به مزارع استخر تداعی شده که پس از تجمع آب در استخرآنگاه برای آبیاری اسفاده میشود. دوقنات دیگردرمزرعه خارک میباشندکه بفاصله تقریبی500متر ازهمدیگر یکی شیرین ودیگری شور قرار دارندوبعلت آبدهی بسیار پائین هردوی آنها پس ازبستن به استخر جهت آبیاری اسفاده میشود.البته چشمه های متعددی بصورت پرا کنده وجود دارد که بعدا به آنها اشاره خواهم کرد

تابستان88